PI3 wyk. 1.docx

Analiza dokumentu prowadzona pod kątem opracowania przedmiotowego powinna doprowadzić do uzyskania odpowiedzi na następujące pytania:

·         Co jest przedmiotem głównym dokumentu?

·         Czy dokument posiada 1 przedmiot główny, czy kilka przedmiotów równorzędnych?

·         Czy w dokumencie występują ważne dla użytkownika przedmioty poboczne?

·         Czy przedmioty przedstawiono w sposób szczegółowy, kompleksowy, wyczerpujący, czy też wycinkowo prezentując jedynie wybraną jego własność?

·         Jaki jest aspekt prezentacji (punkt widzenia) przedmiotu w dokumencie?

·         Jaka jest forma piśmiennicza, wydawnicza, postać fizyczna dokumentu?

·         Do kogo jest on adresowany?

Przedmiot dokumentu to rzecz przez autora opisana, ‘fragment rzeczywistości, który autor przedstawia, odtwarza, opracowuje (…). Fragment, który sam nie należy do dzieła, istniałby lub nie istniałby bez względu na to, czy dzieło powstałoby, czy nie.’ [A. Łysakowski „Katalog przedmiotowy”] Przedmiot istnieje niezależnie od dokumentacji. Ma byt niezależnie od tego, czym my się zajmujemy. Przedmiot ma charakter obiektywny.

Treść dokumentu to sądy i wiedza autora o danym przedmiocie, także jego intencje autorskie, metoda, a nawet styl. Jest nierozerwalnie związana z wypowiedzią autora, czyli dokumentem. Jest subiektywna, podmiotowa. Jest naładowana tym, co autor chce powiedzieć.

W katalogach przedmiotowych na pierwszym miejscu stoi przedmiot np. historia,
a w katalogu treści stoi jej zawartość, czyli w tym przypadku historia jakiejś epoki, środowiska, zdarzenia. Katalogowi przedmiotowemu zarzucano brak naukowego charakteru, ale trzeba pamiętać, że oba katalogi są inne i komplementarne, dopełniają się wzajemnie.

Przedmiot dokumentu pojawi się jako pierwszy temat hasła przedmiotowego.

Przedmiot dokumentu è Temat hasła przedmiotowego

·         Osoby, także postaci mitologiczne, legendarne, fikcyjne, np. papież Jan Paweł II; postać literacka znana jako Cezary Baryka; Wernyhora – postać legendarna; bóstwo greckie Persefona.

·         Dzieła autorskie i anonimowe, np. Biblia, Nowy Testament, ‘W Pustyni i w Puszczy’ Henryka Sienkiewicza.

·         Osoby prawne, instytucje, imprezy np. Uniwersytet Warszawski, Muzeum Zoologiczne Uniwersytetu Jagiellońskiego.

·         Jednostki geograficzne i fizjologiczne np. Pacyfik, Kraków, rzeka Wisła.

·         Zdarzenia i wydarzenia historyczne, w tym traktaty, układy, wojny, bitwy, kampanie
i operacje wojenne, zbrodnie masowe np. zbrodnia w Katyniu, bitwa pod Monte Cassino, II Wojna Światowa.

·         Kategorie osób, np. biskupi, chorzy, dzieci, dzieci chore, chirurdzy, impresjoniści, lekarze, nihiliści, więźniowie, więźniarki.

·         Grupy etniczne i narodowościowe np. Cyganie, Indianie, Polacy, Polki.

·         Dyscypliny naukowe, dziedziny wiedzy, życia, działalności praktycznej, dziedziny sztuki i ich przedmioty (architektura, bionika, chirurgia, medycyna, muzyka, malarstwo, teologia, sztuka.

·         Kierunki, prądy, style artystyczne, naukowe i społeczne, religie i wyznania, ideologie, prawa i teorie (buddyzm, chrześcijaństwo, sztuka barokowa, teoria gier.

·         Obiekty fizyczne, przedmioty i ich części, rodzaje gatunki i odmiany (bakterie beztlenowe, gruźlica, kościoły, mieszkania, wirusy RNA, układ sercowo – naczyniowy, witraże.

·         Działania, procesy, czynności, stany, np. amputacja, interakcje elektron – molekuła, leczenie, psychoterapia, zamach stanu.

·         Jednostki abstrakcyjne, własności przedmiotów, ich przejawy, zjawiska, np. cierpienie, czas, dobro i zło, niedożywienie, nieszczęście, proporcje w sztuce, przestrzeń w sztuce, stosunki między pokoleniami, szczęście.

Tematyka dokumentu może być zbudowana wokół przedmiotu, jakim jest:

·         osoba, ale także pewien etap jej życia, wybrany temat lub cecha jej twórczości itp. Np. lata pobytu na emigracji Adama Mickiewicza, dzieci w malarstwie Olgi Boznańskiej, humor w utworach H. Sienkiewicza, związki Czesława Miłosza
z kobietami.

·         Dziedzina nauki lub sztuki rozpatrywana jako całość; znacznie częściej jest nim jeden
z jej obszarów, przedmiot, wybrany etap rozwoju, rozwój na określonym terytorium itp., np. rozwój fizyki w XX wieku, malarstwo doby Renesansu w Polsce, bibliologia
w Polsce po II Wojnie Światowej.

·         Zjawisko rozpatrywane w ogólności, jak i jego przejawianie się w określonej sytuacji lub w odniesieniu do określonego obszaru, np. stres w ogólności i odporność zwierząt na stres, wybrane miasto, ale także dowolny obiekt w tym mieście, np. Warszawa
i ulica Nowy Świat.

·         Instytucja, jak fragment działalności instytucji czy dowolne zagadnienie związane z jej działalnością, np. współpraca międzynarodowa Instytutu Informacji Naukowej
i Studiów Bibliologicznych UW.

Typy przedmiotów:

·         Główny

·         Równorzędny

·         Przynależny

·         Poboczny

Przedmiot główny – to przedmiot najistotniejszy, centralny, znaczeniowo najważniejszy, tworzący to zagadnienie, dla którego dokument w ogóle powstał.

Przedmioty równorzędne - często w katalogowaniu przedmiotowym mamy do czynienia
z dokumentami o przedmiotach równorzędnych.

Równorzędność przedmiotów w tekście nie musi oznaczać ich logicznej współrzędności. Przedmioty równorzędne mogą być prezentowane niezależnie, w odrębnych częściach tekstu. Jest to częste w dokumentach stanowiących zbiory rozpraw jednego lub kilku autorów, aczkolwiek zbiory rozpraw także bywają poświęcone jednemu przedmiotowi,
a przedmioty równorzędne równie często występują w jednolitych tekstach. Przypadek ten należy umieć odróżnić od sytuacji, gdy dokument ma jeden przedmiot główny, ale wiele przedmiotów przynależnych w krańcowym przypadku tworzących tzw. jedność przedmiotową dokumentu.