1.SLINA: wydziela się na drodze odruchu bezwarunkowego przy zetknieciu się pokarmu z bł sluzowa, bądź na sam widok bądź zapach na zasadzie odruchu warunkowego. Ok. 1.5L na dobe i pH 7.0 jest wydzielana do jamy ustnej przez trzy parzyste gruczoly: slinianke podjezykowa, podzuchwowa i przyuszna.Sklad sliny: woda, sucha pozostalosc czyli: bialko, mucyna, mocznik, kwas moczowy, cholesterol; substancja nieorganiczna czyli:sod, potas, wapn, magnez, chlor, fosfor; Slina surowicza zawiera enzym trawiacy wielocukry-alpha-amylaze slinowa, natomiast w slinie sluzowej wystepują mucyny-glikoproteidy ulatwiajace polykanie uformowanego kęsa. 2. SOK ZOLADKOWY jest wydzielany przez gruczoly bł sluzowej zoladka srednio w ilosci 3L w ciagu calej doby, o pH około 1.0; zawiera wode, sucha pozostalosc, zwiazki organiczne: bialko, azot calkowity, azot aminokwasow, kwas moczowy, zwiazki nieorganiczne: kwas solny wolny, sod, chlor; Regulacja wydzielania: dzieli się na trzy fazy: Glowowa- nazwanej dawniej faza nerwowa, wystepuje wydzielanie soku zoladkowego pod wplywem impulsow bienacych przez nerwy bledne, uczestnicza tu odruchy warunkowe jak i bezwarunkowe, wrodzone kiedy pokarm drazni receptory w blonie sluzowej. Acetylocholina uwolniona z zakonczen srodsciennych neuronow przywspolczulnych dziala na: komorki glowne blony sluzowej zoladka-bezposrednio i posrednio- poprzez neurony zawierajace peptyd uwalniajacy gastryne; komorki okladzinowe za posrednictwem histaminy i receptora histaminowego. W fazie zoladkowej zachodzi oddzialywanie na komorki dokrewne G znajdujace się w bl sluzowej zoladka, wydzielaja one do krwi gastryne, która na drodze humoralnej pobudza do wydzielania gruczoly bl sluzowej zoladka. W fazie jelitowej zachodzi zarówno pobudzanie jak i hamowanie czynnosci zoladka. Wytwarzana w dwunastnicy gastryna i cholecystokinina pobudzaja wydzielanie soku natomiast sekretyna dziala hamujaco. Za posrednictwem odruchujelitowo-zoladkowego nastepuje hamowanie oprozniania zoladka i wydzielania soku zoladkowego. Hormony kory nadnerczy, glikokortykoidy zwiekszaja wydzielanie natomiast hormony rdzenia nadnerczy adrenalina i noradrenalina hamuja jego wydzielanie. 3 MOTORYKA JELITA CIENKIEGO: blona miesniowa jelita cienkiego wykazuje: okresowe zmiany napiecia; skurcze odcinkowe zaznaczajace się okresowym pojawianiem się i zanikaniem okreznych przewezen jelita; skurcze perystaltyczne- rozpoczynaja się w dwunastnicy i przesuwaja się w postaci fali perystaltycznej z rozna predkoscia od 2 do 25 cm/s przez kolejne odc jelita cienkiego i jelita grubego az do odbytnicy. W czasi trawienia pokarmow wystepuja zarówno skurcze blony miesniowej jelita jak i ruchy kosmkow-polegaja a ich skracaniu się i wydluzaniu. Zmiany napiecia miesni, ruchy wahadlowe, skurcze odcinkowe a zwlaszcza skurcze perystaltyczne wystepuja na skutek pobudzania komorek nerwowych w splotach jelitowych. W splocie podsluzowym jelita i ąw splocie warstwy miesniowej jelita wystepuja neurony o roznorodnej funkcji:przewodzace pobudzanioe od receptorow w blonie sluzowej; posredniczace; unerwiajace komorki gruczolowe bl sluzowej; unerwiajace bl miesniowa jelita; unerwiajace naczynia krwionosne.MOTORYKA JELITA GRUBEGO podobnie jak w jelicie cienkim bl miesniowa wykazuje okresowe zmiany napiecia, skurcze odcinkowe i skurcze perystaltyczne. Od 2 do 3 razy na dobe na skutek naciagania się jelita dochodzi do ruchow masowych. Tresc wypelniajaca jelito grube zostaje przesunieta w kierunku odbytnicy. Ruchy masowe wystepuja w pierwszej godzinie po spozyciu pokarmow na drodze odruchu zoladkowo-okrezniczego. 4.MECHANIZM POBUDZANIA Regularne wystepowanie skurczow perystaltycznych wyzwalane jest przez rozrusznik, który tworza komorki miesniowe gladkie warstwy podluznej blony miesniowej zoladka znajdujace się w sasiedztwie krzywizny wiekszej. W komorkach rozrusznika regularnie i spontanicznie wystepuje stan czynny, który rozprzestrzenia się n acala bl miesniowa, o czym swiadczy podstawowy rytm bioelektryczny BER- wystepujacy w tej okolicy zoladka. Transmitery uwalniane na drodze odruchowej z komorek nerwowych splotow autonomicznych zoladka i hormony zoladkowo-jelitowe przyspieszaja lub zwalniaja czestotliwosci wystepowania stanu czynnego w komorkach rozrusznika. 5 NERWOWA I HUMORALNA REGULACJA- Na skurcze toniczne bl miesniowej i perystaltyke zoladka maja wplyw czynniki nerwowe i humorlne. Nerw bledny poprzez przywspolczulne neurony srodscienne nsila skurcze i przyspiesza perystaltyke zoladka. Przeciwnie dzialaja nerwy wspolczulne. Czynniki hamujace na drodze odruchowej i humoralnej perystaltyke zoladka i zwalniajace jego oproznienie to: rozciagniecie scian dwunastnicy przez pokarm przechodzacy z zoladka, czemu towarzyszy zmniejszenie wartosci pH w dwunastnicy; zawartosc kwasow tluszczowych, czesciowo strawionych bialek i weglowodanow w tresci pokarmowej przechodzacej do dwunastnicy; sekretyna i cholecystokinina powstajace w dwunastnicy; wysokie cisnienie osmotyczne tresci zoladkowej dostajacej się do dwunastnicy.
Aguuul6