Pojemność dyfuzyjna (Dl) - wyraża się ją ilością gazu w ml przechodzącą przez błonę pęcherzykowo włośniczkową (biologiczną) przy gradiencie ciśnień parcjalnych = 1mmHg w ciągu 1min. W związku ze wzrostem czynnej powierzchni wymiany gazów w płucach Dl zwiększa się ze wzrostem obciążenia obciążenia podczas wysiłku. Dl osiąga max wartości podczas wysiłków o umiarkowanej intensywności. Dl końc wzrasta gwałtownie przy przejściu ze spoczynku do pracy i następnie narasta w miarę wzrostu obciążenia osiągając spłaszczenie przy obciąż przy którym VO2 wynosi ok 40% VO2max, zaś HR=ok 120/min. Przyczyną wzrostu Dl podczas wysiłków fiz jest przede wszystkim zwiększ powierzchni wymiany gazów między atmosferą pęcherzyków płucnych z krwią przepływającą przez płuca. Podczas wysiłków fiz wysycenie krwi tlenem u zdrowych nie zmniejsza się ponieważ ustala się równowaga dyfuzyjna między atmosferą pęcherz płucnych i krwią, mimo krótszego kontaktu z tą atmosferą każdej porcji krwi przepływającej przez naczynia włosowate płuc (szybszy przepływ krwi). Dyfuzja gazów odbywa się przez błony biologiczne i aby je pokonać gazy te muszą ulec w niej rozpuszczeniu, co jest możliwe dzięki dużej zawartości wody w tej błonie. Stąd ważny jest współczynnik rozpuszczalności danego gazu w wodzie. Rozpuszczaln CO2 jest 25 razy większa niż tlenu, to szybkość dyfuzji CO2 przy takim samym gradiencie ciśnień jest również 25 razy większa. Czyli gradient ciśnień parcjaln tlenu musi być większy niż gradient ciśnień CO2.
Wydolność fizyczna - jest to zdolność do wykonyw ciężkich lub długotrw wysiłk bez oznak szybkiego narastającego zmęczenia (albo bez zaburzenia środowiska wewnątrzkomórk) oraz zdolność szybkości powrotu organizmu po wysiłku do stanu sprzed wykonywania pracy. Jest to uzależnione od: Płci - kobiety mają mniejszy mm sercowy (mniejsz objęt krwi krążącej) i mniej hemoglobiny we krwi oraz smukłą lejkowatą kl piers, a mężcz szeroką. Od wieku - (inna jest ta zdoln wysiłkowa u dziecka a inna u dorosłego). Wraz z rozw biologiczn dziecka ta zdoln rośnie ( trzeba ją odnosić do wieku biologiczn). U osób starszych się zmniejsza (mięszy 18-20 jest największa VO2 i od 20-23 obniża się) bo demineralizacja kości kl piers i zmniejsza się ruchomość kl piers. Genetycznie uwarunkowana - wartości są dziedziczone i mogą być w trakcie treningu zwiększ o ok 25%- zwiększa się wydoln. Fizjolog podłoże wydoln, czynniki decyduj o wydoln: 1 grupa: budowa ciała w tym: wys ciała, ciężar, proporcje (inne u biegaczy inne u pływaków), 2 gr: przemiany energetyczne: beztlenowe (decydują o nich mięśniowe zasoby związków wysokoenerget i tolerancja na zaburz homeostazy); przemiany tlenowe (o ich sprawności decyduje sprawność funkcji zaopatrzenia tlenow); poziom rezerw energet. 3 gr: siła szybkość wykonyw ruchów, technika. 4gr: czynniki psychiczne w tym: motywacja, taktyka. 5gr:sprawn funkcji mechanizmów termoregulac. Mobilizacja źródeł energet i związany z tym udział tlenow i beztlen procesów metaboliczn zależy głównie od intens i czasu trwania wysiłku. Im większa intens tym większe zapotrzegow na tlen i więcej powstaje energii cieplnej. W zależn od wysiłku energia do skurczu może pochodzić z substratów mięśniowych (ATP,CP, glikogen) lub też ze źródeł pozamięśn (glikog wątrob, glukoza, tłuszcze). Składowe wydoln ogólnej są tlenowe i beztlen.
Czynniki decyduj o sprawności zaopatrzenia tlenowego: Max wentyl płuc; pojemność dyfuzyjna płuc; obj i pojemn tlen krwi' max objęt minut serca; tętniczo żylna różnica wysycenia krwi tlenem. One determinują zdoln dostarczania tlenu do tkanek. Max pobór tlenu jako miara wydoln fiz: Podstaw wskaźn wydoln fiz (tlenowej) jest pułap tlenowy czyli VO2max (2,5-3 - 6-7 l/min). Im jest on większy tym cięższą i dłuższą pracę można wykonać w warunkach równowagi homeostatycznej i tym większa jest wydoln fiz. Osoby o wysokim VO2max mogą wykonyw określ wysiłki mniejszym kosztem fizjologiczn (oszczędzanie węglowodan). Ten wskaźnik VO2max uzależniony jest od: pojemn minut serca, wentyl płuc, objęt wyrzut, różnicy tętniczo żylnej. One decydują jaki jest w ostateczności pułap tlenowy, największe znaczenie ma tu Q. VO2max zależy od wieku, płci, czynników genetyczn oraz od stanu wytrenow. Jest wzkaźnikiem wydoln tlenow ponieważ: 1)ilość tlenu jaką człowiek jest w stanie pochłonąć w jednostce czasu, decyduje o stopniu pokrycia zapotrzebow tlenow podczas wysiłków, zatem wielkość VO2max wyznacza dla danego człowgórną granicę obciążeń, przy których może osiągnąć równow czynnościową (obciąż max), oraz 2) wielkość VO2max wykazuje wysoką korelację z większością czynników, które kształtują zdoln do długotrwał wysiłków wykonywan w warunkach równow czynnościowej. Zużycie tlenu zależy od masy tkanek aktywnych metabolicznie i zdoln wykorzystyw przez tkanki procesów tlenow jako źródła energii. Ten efekt pobierania tlenu VO2 mówi nam o dynamice przemian energet, mówi jaki jest zakres przemian tlenowych w czasie wysiłku. Ten VO2max determinuje wielkość wykonywan wysiłku tzn. im wyższe VO2max tym większa zdoln wysiłkowa i lepsze predyspoz do wysiłków wytrzymałościow. Osobnik będzie tym dłużej wykonywał trening o większej intens im będzie miał wyższy wskaźn VO2max. Ci osobnicy, którzy mają duży VO2max tym dłużej mogą wykonywać pracę wytrzymałość w warunkach tlenowych, bo organizm się nie męczy, nie zakwasza, chyba że jest to wysiłek bardzo długi (2-3h) i tu następuje zmęcz organizmu, ale na poziomie nerwowym, samej komórki mięśn ale nie w wyniku zakwaszenia (to jest wtedy inne podłoże zmęczenia). Dlatego nie można porównywać osobnika, który uprawia maraton czy sprintera (beztlenowe). Tlen jest potrzebny do wykonyw energii i ta zdolność wyzwalania energii jest bardziej produktywna w warunk tlenowych i organizm może w tych tlenowych wykonać znacznie większą pracę, bo te śladowa ilość kwasu mlekow, która wytwarzane są w warunkach tlenow jest tolerowana i nie ma znaczenia na szybko narastające zmęczenie. Przemiany beztlen są bardziej efektywne, one wytwarzają większą moc niż procesy tlenowe ale niestety są to procesy bardzo krótkotrw, które doprowadzają do szybkiego zmęcz w wyniku kumulacji kw. mlekow w mięśniach. Metody oceny VO2 max (pułapu tlenowego) oraz czynniki go determinujące (Q,Ve, itd)
Metody pomiaru. Bezpośrednie: tu mierzymy ilość tltnu pochłanianego przez organ podczas wysiłku o obciąż max lub większym (pomiary przeprowadza się na cykloergometrze, bierzni, a rzadziej podczas wchodzenia na stopień). W przypadku cykloergometru człowiek wykonuje wysiłek o narastającej intensywn. Wielk obciąż zwiększ co 1-2min aż do momentu indywidualn wyczerpania. Przy największ obciąż badany powinien kontynuować pracę przez 1/2, 1 lub 2 min. Dowodem osiągnięcia VO2 max jest stabilizacja pochłaniania tlenu mimo zwiększon obciąż wysiłkowego. Ta metoda pozwala rejestrować aktualne zapotrzebow tlenowe za opśrednictwem analizatorów, gdzie aktualnie odczytuje się ilość tlenu wydychanego i różnicuje się tą wartość tlenu w powietrzu atmosferycznym. Później te wartości podstawia się pod wartości STPD- czyli aktualnego ciśn i aktualn temp w jakiej przeprowadzane są badania. Najkrótszy czas niezbędny do osiągnięcia VO2max to 3-7min próba trwa ok 20min.Te badania są w sporcie wyczynowym- są precyzyjne Pośrednie: opierają się na liniowej zależn pomiędzy opchłanianiem tlenu a HR serca osiąganą w warunkach równowagi czynnościowej podczas wysiłk submax (wysiłek standardowy). Na podstaw tej zależności można przewidzieć przy jakim pochłanianiu tlenu badany osiągnie właściwą dla jego wieku Hrmax. Niższe wskaźniki fizjolog (HR,Ve,VO2) i niższy koszt energetyczny podczas tej pracy submax odpowiadają większej wydoln lub wyższemu max zużyciu tlenu. Te metody są opatrzone błędem - w granicach do 10% (HR-przewidujemy). Wyznaczamy pułap tlenowy metodą: Astranda- Ryhminga: mierzymy pułap tlenowy. Może być wykonywana przy zastosow cykloergometru lub stopnia w wysok 33 dla kobiet i 40cm dla mężczyzn, a częstość wchodzenia 22,5 wejść/1min. Wykorzystuje się tu nomogram Astranda- Ryhminga, który pozwala przewidzieć VO2max na podstawie pomiarów HR w pracy submox. Przy cykloergom obciąż musi być tak dobrane aby HR podczas wysiłku (steady-state) mieściła się w przedziale 120/170 u/min. Najlepiej wykonywać wysiłek o intensywn gdzie HR waha się na poziomie 150-140Hr. Wykonujemy te wysiłki ok 5 - 6min po to by organizm wszedł w stan równow czynnościowej - w tym momencie HR stabilizuje się na pewnym poziomie oraz VO2 też (wszystko jest w 100% pokrywane) - czyli dług tlenowy zgodny z zapotrzebow (osoby wytrenow szybciej wejdą w steady - state). Mierzymy tętno w ostatnich 30s każdej min pracy (tu w tej 5-6 min HR rejestrujemy i nanosimy na nomogram i uzyskujemy VO2max). Łączymy obciążenie z jakim jechał badany (900kg/m) z tą prostą gdzie mamy zużycie tlenu (np: jest to 2.1) i teraz ten punkt (2.1) łączymy z wartością HR i odczytujemy zużycie tlenu. Wydolność anaerobowa - oznacza największa ilość pracy mechanicznej wykonywanej przy wysiłku trwającym 30 s. Osiąga ona w czasie 30 s. max tempo i staje się głównym procesem dostarczającym energie do skurczu. Max moc anaerobowa - jest to największa możliwa do osiągnięcia mcc wysiłku dynamicznego. Wielkość jej zależy od udziału włókien białych (FT) w skurczu, od siły poszczególnych włókien, od zawartości ATP i CP. Ta max moc anaerobowa osiągana jest w ciągu 2-5s. O wydolności anaerobowej decyduje: 1)Zasób źródeł energetycznych (ATP, CP, Glikogen) 2)Sprawność mobilizacji i wykorzystania tych źródeł 3)Wysoka aktywność układów enzymatycznych 4)Mechanizmy kompensujące zachwiana równowagę kwasowo - zasadową (układy buforowe krwi i tkanek). Max moc anaerobowa zależy od 2 składowych: procesów bezmleczanowych i mleczanowych: Max energia uzyskana z procesów bezmleczanowych zależy od ilości wysokoenergetycznych związków fosforowych w mięśniach oraz od szybkości przebiegu tych procesów (np. sprint -energia z rozpadu ATP i CP -zaangażowane są tu jednostki FT). Uruchomienie procesów mleczanowych następuje z pewnym opóźnieniem w stosunku do procesów rnleczanowych. Im cięższa praca, tym szybciej uruchamiany jest proces beztlenowej glikolizy. Udział beztlenowych procesów w wysiłkach łączy się z wytwarzaniem i dyfundowaniem co krwi La, który przesuwa równowagę kwasowo-zasadową w stronę kwaśną. Stan równowagi kwasowo zasadowej określa:stężenie jonów wodorowych (pH), ciśnienie parcjalne CO2 (pCO2), stężenie dwuwęglanów (HCO1/3). Mechanizmem zabezpieczającym przed zaburzeniem tej równowagi jest proces neutralizowania kwasu mlekowego przez związki buforowe krwi i mięśni. Zdolność dowysiłków o dużej mocy (procesy beztlenowe) zależy od zdolności zaciągania większego długu tlenowego. W miarę zwiększania intensywności pracy coraz większa część energii pokrywana jest przez procesy beztlenowe, w wyniku czego zwiększa się stężenie La i zaciągany jest dług tlenowy. Ocena pracy anaerobowej opiera się na pomiarach długu tlenowego i stężenia kwasu mlekowego.Ocenę wydolności beztlenowej dokonujemy za pomocą testu Wingate lub Margari -Kalemana (bieg po schodach)
O wydoln anaerobowej decyduje: zasób ź®ódeł energet (ATP, Cp, Glikogen); sprawność mobilizacji i wykorzystania tych źródeł; wysoka aktywność układ enzymat; mechanizmy kompensujące zachwianą równowagę kwas - zasad(ukł buforowe krwi i tkanek). Udział beztlen proc w wysiłk łączy się z wytwarzaniem i dyfundowaniem do krwi La, który przesuwa równow kwas zasad w stronę kwaśną. Stan równow kwas zasad określa: stęż jonów wodorow (ph), ciśn parcjaln CO2 (pCO2); stęż dwuwęglanów (HCO3). Mechanizmem zabezpiecz przed zaburz tej równow jest: proces neutralizow kwasu mlekow przez związki buforowe krwi i mięśni. Zdolność do wysiłk o dużej mocy (procesy beztlen) zależy od zdoln zaciągania większ długu tlenow. Jednym z główn czynnik decyduj o wydoln fiz jest sprawność funkcji współdziałających w pokrywaniu zapotrzebow tlenow podczas pracy - głównie zapotrzebow tlenow mięśni.
Próba Margarii - tu wykonuje się 2 wysiłki submax. Opiera się na step teście, stopień 40 cm. 1 wysiłek wykonywany jest w rytmie 15 wejść/min a drugi po przerwie 20min w rytmie 25/min. Wysiłek wykonujemy 5-7min (rejetrujemy HR w ostatnich 10s każdej min pracy). Pomiar HR z okresu równowagi funkcjolaln tj. po ok 5-7 min stanowi podstawę do odczytania z nomogramu VO2max. Test Harwardzki - próba polega na wchodzeniu i schodzeniu w takt metronomu (60takt/min) w tempie 30 wejść na min, na stopień o wys dla mężczyzn 51cm, kobiet 46cm. Czas trwania próby 5min. Po zakończeniu wysiłku mierzymy tętno palpacyjne (stopień restytucji) - mierzymy je 3 - krotnie, każdy pomiar po 30 s, w następując przedziałach po zakończ wysiłku: a)od 1min do 1,5min, b)od 2min do 2,5min, c)od 3 do 3,5. Na podstawie HR w okresie wypoczynku oblicza się wskaźnik wydoln, FI= czas pracy w sekx 100 / 2x suma 3 pomiarów tętna. Skala wydolności: FI poniżej 55- wydoln słaba, 55-64- niższa od przeciętnej, 65-79 - przeciętna, 80-90 - dobra, powyżej 90 - b.dobra. Zmodyfikow test Harwardzki dla młodzież wg WHO: Metodyka: podział na grupy wg powierzchni ciała (metr kwadrat). I grupa: chłopcy 12-18lat pow ciała>niż 1,85m2. Wykonani: ława 50cm, rytm 30/min, czas 5min. 2gr: chłopcy 12-18lat o pow ciała <niż 1,85. Wykonanie stołek 45cm, rytm 30/min, czas 4min. 3gr: dziewcz 12-18lat: ława 40cm, rytm 30/min, czas 3min. 4gr:chł i dziewcz 8-12lat, ława 36cm, rytm 30/min, czas 3min. 5gr: chł i dziewcz poniżej 8lat: ława 35cm, rytm 30/min, czas 2min. Skala: Młodzież 7-10lat: 57 średnia, 10-12 lat 61 średnia, 12-18lat 91 i więcej najlepsza, 81-90 doskonała. TEST PWC – czyli objętość pracy fizycznej jaką człowiek wykona przy HR na poziomie 170 u/min, na cykloergometrze, PWC to wskaźnik przy jakim obciążeniu HR stabilizuje się na poziomie 170HR przy nim człowiek o norm wydol może być utrzymywany przez krótki czas. Są tu 2 wysiłki - 5min o obc subamx, jeden 100W drug 150W HR mierzymy w obu po 30 s wysiłku, nie ma przerwy między wysiłkami. Na wykresie zaznaczamy 2 punkty odpowiadające wartościom HR podczas pracy. Łączymy je prostą aż do przecięcia z obciążeniem 170 wtedy odczytamy wartość pracy mięśniowej która podniośła tętno do tej wartość na osi poziomej.Czynniki determinujące VO2max: max. Wentylacja płuc, pojemność dyfuzyjna płuc, objętość objętość pojemność tlenowa krwi, tętniczo żylna różnica wysycenia krwi tlenem. TRENING FIZYCZNY jest to proces adaptacji który poprzez powtarzane wysiłki prowadzi do stałego doskonalenia czynności poszczególnych tkanek i narządów organizmu, oraz do podwyższenia jego możliwości wysiłkowych, towarzyszą temu zmiany morfologiczne, biochemiczne i czynnościowe organizmu. Zmiany te rozwijane w org podczas wysiłku mają charakter adaptacyjny. Powoduje to że obciążenie fizjologiczne (np. termoregulacja) podczas tego samego wysiłku może być mniejsze. Zmiany treningowe dot też ikł nerwowego, wpływają na psychikę. Jednym z aspektów adaptacyjnych jest tendencja organizmu do nadmiernego wyrównania zaburzeń wysiłkowych tzw. Superkompensacja. Polega na przerostowych zmianach w różnych komórkach ulepszających ich funkcje. Jest to faza większych możliwości wysiłkowych przekraczających poziom przed wysiłkowy. Superkompensacja dot też wprowadzania do organizmu substratów energ np. glikogenu mięśniowego, glikogen musi być wykorzystany tam gdzie się znajduje wiec bardzo ważne jest w treningu aby odbudować rezerwę glikogenu. Ważny jest on w wysiłkach o dużej intensywności, ponieważ nie wystarczają już procesy tlenowe i wł się beztlenowe – glikogen rozkładany do glukozy i wchłaniany przez mięśnie które pracują, dlatego po 2 godzinach optymalnie jest odbudować rezerwę jedząc dużo węglowodanów. Trzeba się stosować do zasad: wielokrotnego powtarzania i systematyczności, z. stosowania optymalnych przerw wypoczynkowych i z. stopniowego zwiększania obciążeń.
ZMIANY W ORG POD WPŁYWEM TRENINGU Zmiany w układzie ruchu(mięśnie) – powtarzanie tego samego ruchu powoduje do wytworzenia nawyków ruchowych a więć krótszego pobudzania jak i hamowania mięśnia. W korze dominuje pobudzenie a u osoby przed treningiem powoduje to przyruchy. Ta faza nazywa się fazą generalizacji pobudzenia. Potem doskonali się technika i przyruchy znikają, zjawia się pewna sztywność i ograniczenie swobody i lekkość to faza hamowania wew. Dalej dokonuje się doskonalenie pobudzania/hamowania i kształtuje się harmonia i szybkość oraz precyzja – faza stabilizacji nawyku ruchowego. Efektem tego pobudzania/ hamowania jest usprawnienie koordynacji mięśniowej prowadzącej do: zwiększenia precyzji i szybkości, zmniejszenie kosztu energetycznego pracy w wyniku doskonalenia techniki ruchów, zwiększenie siły uzyskiwanej podczas maksymalnego skurczu mięśni, której wzrost pod wpływem treningu zachodzi za pośrednictwem: przerostu włókien mięśniowych i zwiększenia liczby jednocześnie aktywowanych jednostek motorycznych dzięki CUN. HIPERTROFIA- przerost mięśni – spowodowany zwiększeniem rozmiarów włókien. Zwiększenie się syntezy białek w miofibryllach. Dotyczy w większym stopniu włókien FT niż ST. W mięśniu ilość komóek się nie zmienia ale zmienia się ich struktura. ( z szybko na wolno kurczliwy i odwrotnie) Największą moc generuje włókna FTb i nie mają możliwości przebudowy na inne. Można w nie lekko ingerować za pomocą treningu. Np. FTa szybko męczący się szybko kurczliwych na szybko kurczące odporne na zmęczenie Fab.. włókna ST są odporne na zmęczenie, w nich przede wszystkim przemiany tlenowe, posiadają wiele jąder, mitochondria, enzymy oddechowe, Włókna FTabc tu zachodzą procesy w cytoplazmie, szybko reagują na impulsy, praca krótka ale intensywna, SIŁĘ MIĘŚNIOWĄ WARUNKUJĄ: fizjologiczny przekrój mięśnia, siła bodźca, struktura mięśnia (FT, ST) stopień rozciągnięcia, podniesiona temp ciała POTENCJAŁ METABOLICZNY MIĘŚNIA – zmiany w zakresie enzymów, które mają wpływ na przemianę materii, energetykę wysiłku w warunkach tlenowych i beztlenowych. Procesy energetyczne w kom zawierają komponent tlenowy i beztlenowy (potencjał) POTENCJAŁ BEZTLENOWY mięśni zwiększa się przez intensywny trening siłowy, wskazuje na to wzrost enzymów biorących udział w procesach beztlenowych w trenowanych mięśniach oraz zwiększenia ich stężenia. Następuje przerost włókien FTa (nieodporne na zmęcz) . zwiększenie tego potencjału zwiększa maksymalną moc uzyskiwaną podczas wysiłków krótkotrwałych. POTENCJAŁ TLENOWY zwiększa się pod wpływem treningu wytrzymałościowego. Zwiększa się wtedy liczba mitochondriów i aktywność wielu enzymów ( dehydrogenaza maleinianowa i bursztynianowa (enzym cyklu Kresa) zwiększa się także w komórkach mięśniowych mioglobina ułatwiająca transport tlenu. Wzrost tego potencjału podczas treningu prowadzi do większej wydolności wykorzystana procesów tlenowych jako źródła energii podczas wysiłku oraz zdolność gromadzenia glikogenu. Trening wytrzymałościowy zwiększa gęstość naczyń włosowych. Większa wymiana gazowa i większe zużycie tlenu przez komórki mm podczas pracy. Trening zwiększa masę i stopień mineralizacji kości co powoduje zwiększenie ich odporności na łamanie i rozciąganie. W mechanizmie tym ważne jest: mechaniczne obciążenie kości podczas wysiłku, zwiększone w tych warunkach ukrwienie kości. ZMIANY W UKŁ KRĄŻENIA PODCZAS TRENINGU HR zmniejsza się u sportowców o ok.30u/min (jest to wagotonia lub bradykardia zatokowa) czyli hamujący egekt wpływu nerwu błędnego na serce. Bradykardia zat czyli rzadkoskurcz w spoczynku u sportowca. Są 3 przyczyny tej bradykardii: zwolnienie pobudzenia w węźle zatokowym, zmniejszenie + chronotropowego wpływu unerwienia współczulnego na czynności węzła zatokowego, zwiększenie – chronotropowego wpływu unerwienia przywspółczulnego serca. U zawodników mniejsze jest wytwarzanie i nagromadzenie kwasu mlekowego podczas skurczów, im mniejsze jest nagromadzenie metabolitów w mięśniach podczas skurczów tym mniejsze współczulne pobudzenie serca. Ta mała częstotliwość HR jest kompensowana wypychaniem większej ilości krwi przez serce. Skurcze serca wytrenowanego są pełniejsze, komory opróżniają się prawie całkowicie, jest powiększona objętość wyrzutowa krwi. Mniejsze HR to większa SV (poj wyrzutowa) czyli częściej się kurczy serce a wypiej krwi. Ilość krwi jest ta sama tylko jest ona przepompowywana przez serce szybciej lub wolniej (szybciej gdy wysiłek)
ZMIANY STRUKTURALNE W UKŁ KRĄŻENIA . Przerost serca – zwiększone obciążenie wstępne lub następcze (objęt lub ciś) prowadzące do wzrostu napięcia ściany komory i zwiększenie rozciągania włókien mięśniowych, znaczenie ma też bradykardia( serce bardziej się napełnia) wzrasta poj wyrz. SV te czynniki powodują przerost serca. Mięsień sercowy pompując krew do lewej komory powoduje jej rozrost. Trening z długimi ćwiczeniami umiarkowanymi zwiększa komorę prawą natomiast ćwiczenia intensywne lewą. U człowieka serce jest wielkości pięści a u sportowca może być 3 razy większy (hipertrofia) ponieważ takie serce potrzebuje więcej tlenu to tworzy sobie nowe naczynia krwionośne (wzrost kapilarów o 40 – 45%) Zmiany te powodują zmniejszenie obciążenia serca podczas ćw submax i zwiększają sprawność serca jako pompy. (submax.) HR jest mniejsze a ciśnienie tętnicze bądź niższe lub takie same jak przed treningiem —co wskazuje na mniejsze zapotrzebowanie serca na tlen. Do tego mniejszego zapotrzebowania przyczynia się mniejsza kurczliwosc mm . sercowego podczas wysiłków submax. -odpowiada to redukcji MVO: i mniejszemu wieńcowemu przepływowi krwi. Większa jest rezerwa" kurczliwości mm. sercowego i wieńcowego przepływu krwi -zwiększa to możliwość wzrostu pracy serca przy dalszym zwiększaniu obciążenia. Wzrost max. obj. min. decyduje wraz ze zmianami w mm. szkieletowych o zwiększeniu V"0;=x przez organizm. W spoczynku: HRjest obniżone, SV u wytrenowanych jest mniejsza niż u nie wytrenowanych Wysilki submax.: przyspieszenie HR po treningu jest mniejsze niż przed treningiem, SV po treningu jest większe niż przed rozpoczęciem. AVd większe po treningu niż przed (ale wtedy gdy Q jest mniejsza) Wysiłki max.: trening nie wpływa na HR=nx. SV tu osiąga większe wartości podczas treningu u wytrenowanych, Q większe wartości podczas treningu niż u nie wytrenowanych, ciśnienie tętnicze podczas wysiłku jest wyższe u wytrenowanych. AVd -zwiększa się, a obwodowy opór naczyniowy jest mniejszy. Zmiany treningowe w składzie i objętości krwi[po treningu] Zwiększa się całkowita objętość krwi o ok. 700 ml (12% początkowej objętości) Na to zwiększenie objętości składa się 74% wzrost obj. osocza oraz 26% podwyższenie cbj. czerwonych krwinek. To w efekcie prowadzi do rozcieńczenia krwi ponieważ zmiany obj. osocza i erytrocytów (krwinek czerwonych) obniżają zawartość hemoglobiny i liczbę hematokrytowa (stosunek elementów stałych krwi [wszystkie krwinki] do części płynnej czyli osocza) we krwi obwodowej. Obserwuje się również obniżenie lepkości krwi, które łącznie z jej rozcieńczeniem zwiększa przepływ mięśniowy i usprawnia zaopatrzenie tlenowe tkanek w wysiłku wytrzymałościowym. Przyczyną tych zmian po treningowych (wyżej) jest tzw. „anemia sportowa", in „anemia biegaczy". Podczas treningu (wysiłku) zwiększa się liczba hematokrytowa, krew gęstnieje (lepkość większa) - zwiększa się siła tarcia i mm. bardziej jest obciążony- gorsza eliminacja produktów p.m. [wtedy pijemy]. Wzrasta ta liczba hematokrytowa w związku z poceniem (utratą wody) i zagęszczeniem krwi. We krwi obwodowej pojawiają się młode formy krwinek czerwonych - retykulocytów. W zależności od intensywności i długości trwania obciążenia zmienia się liczba poszczególnych rodzajów krwinek białych. Poziom kwasu mlekowego wzrasta we krwi proporcjonalnie do intensywności pracy (największy miedzy 3-5 min po zakończeniu wysiłku fizycznego max.) - W wyniku wzrostu La w czasie obciążeń max. rozwija się nie wyrównana kwasica metaboliczna (obniża się pH). Poziom glukozy przy długotrwałych wysiłkach może się obniżać w miarę wyczerpywania rezerw węglowodanowych. Wzrasta poziom WXT we krwi. Zmienia się tez wzrost wydzielania hormonów (pobudź współczulnego); NA -wzrasta we krwi proporcjonalnie do pracy. Podczas bardzo intensywnych wysiłków zwiększa się też stężenie adrenaliny, hormonu wzrostu oraz poziom aldosteronu, który zmniejsza utratę płynów, wzrasta angiotensyna, która współdziała w regulacji ciśnienia tętniczego, wzrost glukagonu. Zmiany treningowe w układzie oddychania. Przede wszystkim zmienia się rytm oddechowy tzn. po wysiłku częstość oddechów jest mniejsza, czyli wolniej oddychamy ale za to głębiej. Zwiększa się siła mięśni oddechowych (przepony i klatki piersiowej) co łącznie ze zwiększeniem ruchomości kl. pierś. powoduje wzrost pojemności życiowej płuc (VC) -wzrasta ona szczególnie pod wpływem treningu pływackiego.
Pojemność życiowa (VC) -to jest max. ilość powietrza wypchnięta podczas max. wydechu po uprzednio dokonanym max. wydechu. Jest ona wykładnikiem ruchomości kl. pierś, i częściowo wskaźnikiem zdolności przewietrzania płuc. Jest ona sumą 3 składowych: TV (obj. oddechowa). IRV (objętość zapasowa wdechowa), ERV (obj. zapasowa wydechowa). VC -określa się spirometrem. Na jej wielkość ma wpływ wiek (odwapnienie kości), płeć (baby wąska klatka), wysokość ciała, stan -wytrenowania np. u pływaków 10-12 1. U mężczyzny VC oscyluje na poziomie 5-6 L a u kobiety 3-4 1. Pojemność oddechowa (TV) - człowiek w spoczynku wdycha i wydycha ok. 500 ml pow. Po spokojnym wdechu zapasowa objętość wdechowa (IRV) =1500ml pow. W skutek ćwiczeń można podnieść ją do 5 L Po spokojnym, wydechu usuwamy zapasową dodatkową objętość wydechową (ERV) =1500 ml. Objętość zalegająca (RV) wynosi- ok. l 1. Częstość oddechów - w spoczynku oddychamy ok. 16 razy na min po wysiłku do 60-70 oddechów na min. Wentylacja minutowa płuc w spoczynku wynosi ok. 8 l pow na min Vesp = 16 oddechów x 500 ml pow objętości oddechowej. Wykonując szybkie i głębokie oddechy uzyskuje się max dowolna wentylacje płuc, która jest od kilku do dwudziestu kilku razy większa od VE (6-12 l)
Pojemność odruchowa -to max ilość powietrza jaka przejdzie przez płuca w warunkach skrajnej duszności lub max obciążeń wysiłkowych. Maksymalna dowolna wentylacja płuc (MV v"; i nasilona objętość wydechowa (FEV) są u ludzi wytrenowanych większe niż u nie wytrenowanych. Wentylacja płuc u osoby wytrenowanej podczas wysiłków submax. jest niniejsza niż u nie wytrenowanej ; osiągana jest większą głębokością oddychania, a mniejszą jego częstością (czyli zmniejszenie stosunku Ve/Vo2). Jest to możliwe -dzięki lepszemu wykorzystaniu tlenu z powietrza pęcherzykowego. Zwiększenie siły mm. oddechowych i ruchomości kl. pierś umożliwia zwiększenie się max wentylacji płuc (VEmax) pod wpływem treningu. Może u wytrenowanych wynosić 160-200 l/min. Trening fizyczny powoduje wzrost poj dyfuzyjnej płuc (zwiększa się dyfuzja na poziomie pęcherzyków płucnych). Przyczyna wzrostu DL -może być: zwiększenie hemoglobiny we krwi, zwiększenie objętości krwi w płucach, poprawa wentylacji do perfuzji płuc. Zwiększa się też ogólny przepływ krwi przez płuca (szczytowe płaty), co ułatwia wymianę gazowa miedzy powietrzem pęcherzykową a krwią przepływającą przez płuca. Wzrasta też pobór tlenu VO2max- podnosi się wyraźnie w 1-ych - 3 miesiącach treningu. Stopień wykorzystania pułapu tlenowego (moc tlenowa) podnosi się w długotrwałej pracy fizycznej przez cały okres treningowy. Zmiany treningowe w układach regulacyjnych. Podczas pracy powstaje duża ilość ciepła, która musi ulec eliminacji aby nie przegrzać ciała, a skutkiem tego może być obniżenie wydolności. Usuwanie ciepła angażuje mechanizmy termoregulacyjne a głównie najwydajniejszy. czyli parowanie wody z potem- -Efektem tego jest utrata wody ustrojowej. Trening fizyczny zwiększa wydzielanie poru ( a zarazem ciepła), a co za tym idzie odwodnienie. Zawodnicy trenujący konkurencje wytrzymałościowe są bardziej wytrzymali na brak odp. ilości płynów ustrojowych oraz na podwyższenie ciepłoty wew. ciała. Znoszą oni bowiem wzrost temp sięgający 39 st C (trening wywołuje mniejszy przyrost temp i HR). Trening też wywołuje zmiany w wydzielaniu hormonów. Efektem adaptacji ośrodkowego układu nerwowego jest większa szybkość reagowania czyli przewodzenia bodźców przez mięśnie np. wytrenowani mają w reagowania na poziomie 20 latka co nie ćwiczył. Czynniki determinujące wydolność beztlenową i metody jej oceny.TEST WINGATE -jest to nieinwazyjny test. Rejestruje on zmianę dynamiki mocy w funkcjiczasu, jej narastanie oraz spadek wskutek zmęczenia. Przed wysiłkiem 5 min rozgrzewka abyHR do 14O-15O/min. Tu badany wykonuje wysiłek na cykloergometrze przez 30 s z max szybkością obrotów pedałami (największy zakres pracy ) -będzie to wysiłek o indywidualnie dobranym obciążeniu uwzględniającym masę ciała (obciążenie ok. 75 G kg masy; Tu moce rejestrowane są w każdej sek. W trakcie testu rejestruje się czas trwania każdego obrotu pedałami za pomocą fotokomórki. Test ten określa moc anareobową-josfagenową (bezmleczanowa) poprzez max wysiłek i czas jej osiągnięcia, pojemność źródła anareobowego (mleczanowego) -poprzez wielkość wykonanej pracy przez 30 s. np. największą moc osiąga rniędzy 3-6 sek. pracy, następnie moc obniża się do momentu zakończenia próby. Podczas l sek pracy poziom fosfagenu decyduje o mocy. W następnych sekundach CP się wyczerpuje i praca opiera się "na uzyskaniu energii z glikogenu (mleczanowy)- pojawia się La i zmęczenie.
Aguuul6