Badanie podmiotowe:
a) Z dużą ilością śmierdzącej wydzieliny – rozstrzenie oskrzeli, ropna w ropniu płuc
b) Z niewielką ilością wydzieliny – koniec napadu astmy oskrzelowej
c) Z krwiopluciem – krwotok płucny
a) Przy dużym wysiłku (duszność wysiłkowa), przy braku wysiłku (duszność spoczynkowa)
b) W jakiej fazie oddychania przeważa duszność (duszność wdechowa, wydechowa, miesznaa)
c) Czy jest to duszność napadowa? Jeśli pojawia się w nocy z uczuciem śmiertelnej trwogi to jest to objaw niewydolności lewokomorowej
d) Duszność wydechowa – astma oskrzelowa
a) Silne, kłujące bóle nasilające się w czasie wdechu lub kaszlu – choroby opłucnej
b) Bóle niezależne od ruchów klatki piersiowej – zapalenie nerwów międzyżebrowych lub półpasiec
c) Nagły, gwałtowny ból połączony z dusznością – odma opłucnej, duży zawał płuca
Badanie przedmiotowe:
1. Oglądanie chorego:
a) Rytm i tor oddechowy, głębokość oddechów, stosunek wdechu do wydechu, objawy niewydolności oddechowej (duszność, sinica, obrzęki okolicy kostek)
b) Liczymy częstość oddechów na minutę (14-20)
c) Oceniamy kształt klatki piersiowej – wysklepienie, symetrię, przebieg żeber, szerokość międzyżebrzy, ustawienie łopatek, obojczyków,
d) Oceniamy ruchomość klatki piersiowej
e) Obustronne znaczne wypuklenie klatki – rozedma płuc, obustronny wysięk lub przesięk do jamy opłucnej
f) Jednostronne wypuklenie klatki – jednostronne wysiękowe zapalenie opłucnej, odma opłucna
g) Zapadnięcie klatki – rozległe zmiany marskie tkanki płucnej, duże zrosty opłucnej
h) Obustronne upośledzenie ruchomości oddechowej klatki – rozedma płuc, obustronne zapalenie opłucnej, napad astmy oskrzelowej, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa
i) Jednostronne upośledzenie ruchomości oddechowej klatki – rozległe nacieki zapalne, marskość jednego płuca, jednostronne choroby opłucnej, odma opłucnej
j) Wrodzone wady serca powoduje wypuklenie klatki piersiowej
2. Opukiwanie:
a) Opukiwanie klatki piersiowej powoduje drgania jej ściany i narządów leżących pod miejscem opukiwania
b) Dźwięk spowodowany opukiwaniem zależy przede wszystkim od drgań płuca, ponieważ elastyczne ściany pęcherzyków płucnych zawierające powietrze reagują na opukiwanie drganiem o dużej amplitudzie
c) Nad obszarem zdrowych płuc występuje wypuk jawny (ton opukowy jest niski, głośny, długi).
d) Zmniejszenie powietrzności tkanki płucnej powoduje przytłumienie, a bezpowietrzność tkanki płucnej stłumienie odgłosu opukowego (ton opukowy jest wysoki, suchy, krótki)
e) Odgłosy :
· jawny (zdrowe płuca),
· bębenkowy – rozedma płuc, odma opłucnej, duża jama w płucu
· stłumiony – wysięk, rozległe zrosty opłucnej
· przytłumiony – niewielki wysięk opłucnej
f) Zawsze wykonujemy opukiwanie porównawcze po drugiej stronie klatki piersiowej
g) Wykonujemy również opukiwanie topograficzne służące do oznaczania położenia granic płuc i ich ruchomości oddechowej
3. Osłuchiwanie:
a) Ruch powietrza w czasie wdechu i wydechu wywołuje drgania ścian tchawicy, oskrzeli oraz pęcherzyków płucnych, które odbieramy jako wrażenie słuchowe
b) Szmer oddechowy pęcherzykowy – zdrowe płuca (w czasie wdechu, „f” lub „szmer iglastego lasu”)
c) Szmer oskrzelowy – występuje kiedy tkanka staje się bezpowietrzna, np. w razie nacieku zapalnego
d) Szmer pęcherzykowy cichszy powstaje kiedy ruchy klatki piersiowej są zmniejszone lub płuco jest odsunięte od ściany klatki piersiowej
e) Brak szmerów – nagromadzenie dużej ilości płynu w jamie opłucnej, odma opłucna, zatkanie dużego oskrzela
Badania pomocnicze:
1. RTG klatki piersiowej
2. Badanie tomograficzne – obrazuje zmiany w poszczególnych warstwach płuca
3. Bronchoskopia – wziernikowanie oskrzeli
4. Fiberoskopia
5. Metody bioptyczne
6. Nakłucie opłucnej – w celu przeprowadzenia badań płynu nagromadzonego w jamie opłucnej, jak i w celu odbarczenia uciśniętego płuca
7. Badanie plwociny – w celu oceny ilości dobowej, wyglądu, woni, przeprowadzenia badań cytologicznych, bakteriologicznych, posiewów
8. Morfologia krwi
9. EKG
10. Spirometria – ocenianie pojemności życiowej płuc i jej składowych (pojemność oddechowa – 500 ml, pojemność dopełniająca – 2500 ml, pojemność zapasowa – 1000 ml);
Tsuyka