Różnego rodzaju zaburzenia pamięci
Pamięć – czynność poznawcza umożliwiająca chwilowe lub trwałe zachowanie (zapamiętywanie), przechowywanie (magazynowanie), odtwarzanie (przypominanie) informacji.
Klasyfikacja pamięci
W zależności od czasu przechowywania:
· Ultrakrótka (sensoryczna)- przechowywanie 0,5 – 1 sekundy, specyficzna dla modalności, większa pojemność niż pamięci krótkotrwałej, raczej informacje o fizycznych parametrach bodźców.
· Krótkotrwała (operacyjna, robocza) – przechowywanie kilka do kilkunastu sekund, możliwe wydłużenie dzięki powtórkom wewnętrznym, pojemność do 7+/-2 elementy, kod głównie akustyczny i wzrokowy.
· Trwała – czas przechowywania praktycznie nieograniczony, uzupełniana, modyfikowana, pojemność praktycznie nieograniczona, kod głównie semantyczny.
Ze względu na formy przechowywania i mechanizmy wydobycia:
· Deklaratywna – informacje dostępne świadomości, możliwe do zwerbalizowania, większy udział struktur korowych.
· Niedeklaratywna – pamięć ukryta, nieuświadamiana, zawiera wzorce umiejętności percepcyjnych (proceduralna), uczestniczy w procesach torowania, warunkowania, habituacji. Gromadzona prawdopodobnie od urodzenia z większym udziałem struktur podkorowych.
Ze względu na format przechowywanych informacji:
· Semantyczna (wiem) – idee, pojęcia jako wynik rozumienia faktów i zjawisk, organizacja pojęciowa, odniesienie do świata, składająca się na wykształcenie ogólne.
· Epizodyczna (pamiętam) – zdarzenia, epizody, których źródłem są czyste doznania zmysłowe, organizacja czasowa, odniesienie do Ja, niewielkie znaczenie dla systemu wiedzy ogólnej.
Ilościowe zaburzenia pamięci
1. Hipermnezja – zdolność do odtwarzania zwiększonej ilości wspomnień – substancje halucynogenne, w stanach zmienionej świadomości, silne przeżycia, zespół hipomaniakalny.
2. Amnezja – dysfunkcja polegająca na niemożności przypomnienia sobie informacji. Podział ze względu na:
· Stopień – całkowita i fragmentaryczna
· Zakres – pełna (wszelkie wspomnienia), cząstkowa (składnik pamięci – zapamiętywania … typ informacji – autobiograficzna, semantyczna, proceduralna, modalność)
· Trwałość – trwała i przemijająca
· Faza – krótkotrwała i długotrwała
· Czasowy związek z utratą przytomności – wsteczna, następcza, pomiędzy nimi czasem wyróżnia się śródczesną
3. Hipomnezja – zmniejszona zdolność do odtwarzania wspomnień
· Czynnościowa – może dochodzić do przejściowych zaburzeń jak w depresji, zaburzeniach lękowych, reaktywnych czy dysocjacyjnych
· Trwała – proces otępienny
4. Ekmnezja – przeżywanie przeszłości jako teraźniejszości – występuje w zespołach amnestycznych
Jakościowe zaburzenia pamięci
Allomnezja – nieadekwatnie odtwarzana jest rzeczywista treść wspomnienia.
· Iluzje pamięci – wspomnienia rzeczywiste, lecz zniekształcone pod wpływem innych przeżyć, zwykle silnych emocji (fizjologicznych i chorobowych)
· Kryptomnezja – nieświadomy plagiat, wspomnienie odtworzone bez świadomości, że jest to coś, co stanowi jego wspomnienie – przypominanie bez rozpoznawania
· Złudy utożsamiające – deja vu i zjawiska pokrewne – rozpoznawanie bez przypominania
Pseudomnezja – przywoływanie wspomnień w przekonaniu osoby o faktycznie nie mających miejsca.
· Omamy pamięci – fałszywe wspomnienia z sądem realizującym
· Konfabulacje – tworzenie fałszywych śladów pamięciowych współwystępujących zwykle z głębszymi zaburzeniami pamięci i wypełniających lukę pamięciową, pacjent nie ma intencji wprowadzania w błąd. Niekiedy mają charakter prawdopodobny, innym razem zupełnie fantastyczny.
Tsuyka