Teoria sportu 21 X 02
T: Etapy szkolenia.
To wieloletnie przygotowanie zawodnika do osiągania mistrzostwa sportowego. W sporcie wyczynowym są bardzo różnorodne dyscypliny sportu. Nie można ich wszystkich wrzucić do jednego worka, bo są bardzo duże skrajności:
1) Dyscypliny wczesne (techniczno – koordynacyjne) – akrobatyka, gimnastyka artystyczna, jazda figurowa na łyżwach to dyscypliny, które bazują na technice i koordynacji, perfekcji i pięknie ruchu. Szkolenie bardzo często zaczyna się w wieku 5 – 6 lat. Koordynacja rozwija się najlepiej u małych dzieci – układ nerwowy jest bardzo plastyczny. Dochodzi w niech do bardzo złożonego przemieszczania ciała w przestrzeni, niebezpieczne ruchy (salta, piruety itd.) – jest o wiele łatwiej uczyć w wieku wczesnym, bo dziecko ma małą masę, wysokość, a przede wszystkim nie ma poczucie zagrożenia wynikłego podczas ćwiczeń.
2) Dyscypliny o przeciętnym czasie rozpoczynania (techniczno – kondycyjne): gry zespołowe
3) Dyscypliny późne – skrajnie kondycyjne, np.: podnoszenie ciężarów, biegi długodystansowe. Dyscypliny mało skomplikowane koordynacyjnie. Wymagające jednej skrajnie rozwiniętej zdolności: siły czy wytrzymałości tlenowej. Tu zaczyna się późno, w wieku 14 – 15 lat. Wynika to ze specyfiki dyscypliny.
Gry zespołowe – dyscypliny kompleksowe o przeciętym wieku rozpoczynania szkolenia. Wymagają zarówno wysokich umiejętności techniczno – taktycznych jak i dobrego wszechstronnego przygotowania kondycyjnego.
W ostatnich 15 - 20 latach doszło do pewnych zmian w etapach szkolenia, perspektywistycznym szkoleniu. Ze względu na to, iż poznano istotę koordynacji, jej wpływ na technikę, na wynik. W siatkówce niezmiernie istotne dla umiejętności technicznych w przyszłości są takie zdolności jak: zdolność łączenie ruchów, dynamiczna równowaga, różnicowanie kinestetyczne kończyn górnych, zdolność dostosowania motorycznego – przechodzenie z jednych czynności na drugie, szybkość reakcji i orientacja przestrzenna. Związku z tym w przypadku gier zespołowych postanowiono dodać etap I – 7 – 8 lat.
I etap – Wstępne usprawnianie koordynacyjne:
Ø Wiek: 7 – 8 lat
Ø Ma na celu podnieść poziom wszechstronnej koordynacji na wyższy poziom, aby w następnym etapie ułatwić proces uczenia techniki.
Ø Trwa rok lub dwa
Ø Powinna być to zabawa w sport – gry i zabawy ruchowe w jak największej różnorodności i zmienności. Zwiększać przez to potencjał koordynacyjny młodego człowieka. Takie zabawy, które mają związek ze sposobem poruszania się, zachowania się w danej dyscyplinie.
Ø Rozwijamy również: gibkość, zwinność. Organizm młodego człowieka jest wysoce plastyczny, aparat ruchowy, więzadłowy jest bardzo elastyczny. W młodym wieku jest przewaga zmian plastycznych (zmiany w powierzchniach stawowych) nad elastycznymi.
Ø Wymiar 3 x 60 – 70 minut
Ø Metoda zabawowa, bardzo urozmaicona
II etap – Szkolenie podstawowe
Ø Wiek: 9 – 12 lat
Ø Założenie: opanowanie podstawowych elementów technicznych z zakresu danej dyscypliny, np.: odbicie piłki sposobem górny, dolnym.
Ø Cel: połączenie techniki i sprawności koordynacyjnej. 60 – 70% ćwiczeń technika + koordynacja, np.: kozłowanie w przeróżnych sytuacjach. Ogólnie od prostych koordynacyjnie do złożonych.
Ø Aspekt lateralizacji – nauczanie lewą i prawą stroną. Oprócz aspektów gry jest to zdrowe dla dzieciaków – równomierny rozwój ciała ucznia. Szkolenie jednostronne prowadzi do hipertrofii jednej części, do skoliozy itd. Ćwicząc w tak młodym wieku wszystkie elementy, lewa, prawa, możemy w tym okresie opanować bardzo dobrze obie części ciała. Około 11 – 12 roku życia w naszym układzie nerwowym dochodzi do określenia ścisłej dominacji danej części ciała.
Ø Złoty wiek motoryczny – dobrze rozwija się szybkość (okres sensytywny), gibkość i zwinność.
Ø Wymiar: 4 – 5 x 60 – 90 minut
Ø Powinno się rozpocząć rozgrywanie pierwszych zawodów, 10 – 15 meczy
Ø Trend: stosować mini gry – sprzęt zminiaturyzowany – rozwijanie poprawnych nawyków od początku (różne rozmiary piłki do koszykówki). Pierwotny nawyk jest najbardziej trwały.
III etap – Szkolenie ukierunkowane
Ø Wiek: 13 – 15 lat
Ø Doskonalenie umiejętności technicznych
Ø Wyizolowane ćwiczenia techniczne jak i kompleksowe ćwiczenia techniczno – taktyczne
Ø Koordynacje rozwijamy przez ćwiczenia specjalne – już nie zabawy, tylko specjalne ćwiczenia, np.: kozłowanie piłki na dwie ręce.
Ø Rozwijamy: gibkość i zwinność kończy okres sensytywny dalej tylko je podtrzymujemy, szybkość,
Ø Elementy siły i wytrzymałości. Siła dynamiczna dobrze się rozwija, ale bardzo stopniowo bardzo niewielki wymiar, głównie ćwiczenia szybkościowe, np.: rzutowe z piłkami lekarskimi, z własnym ciężarem ciała, bez ćwiczeń oporowych. Wytrzymałość tlenowa potrzebna do tolerowania coraz to większych obciążeń. Jest to wszystko uzupełnieniem przygotowania – z uwagi na okres dojrzewania.
Ø 20 – 30 meczy – potrzebna coraz to większa wydolność
Ø Wymiar: 5 – 6 x 90 minut
Ø Trzeba tu zakończyć etap nauczania techniki.
IV etap – Szkolenie specjalne
Ø Wiek: 16 – 19 lat
Ø Umiejętności techniczno – taktyczne. Kompleksowe ćwiczenia: fragmenty gry, fragmenty walki, doskonalą technikę wraz z założeniami taktycznymi.
Ø Specjalne przygotowanie kondycyjne w zależności od dyscypliny, od okresu treningowego. Gry sportowe, okres przygotowawcze więcej wytrzymałości tlenowej – marszobiegi. Okres startowy – dominuje szybkość, siła dynamiczna, skoczność.
Ø Wymiar: 5 – 12 x 60 – 120 – 150 minut, dwa treningi dziennie.
Ø 20 – 50 – 60 meczów
Ø Po tym etapie trener decyduje, kto się nadaje do ostatniego mistrzowskiego etapu.
V etap – Szkolenie mistrzowskie
Ø Wiek: 19 i więcej
Ø Kiedy zawodnik osiąga europejski czy światowy poziom. Diagnoza: czas bardzo zbliżony do mistrzowskiego.
Ø Jeżeli zawodnik się nie nadaje to nie powinien być objęty takim szkoleniem.
Ø Występuje tu pełna indywidualizacja w każdym zakresie działania – periodyzacja treningu, układanie planu pod kątem danego zawodnika czy drużyny. Indywidualizacja obciążeń. Diagnostyka jego wydolności. Kontrola efektów treningowych. Analiza mechaniczna czynności ruchowych. Wymaga to specjalistów a nie nosa trenera.
2
Aguuul6